کد مطلب:46115 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:19

گنجینه پرسمان » فلسفه و منطق

آيا تشكيك در ماهيت درست است؟

خير، تشكيك در ماهيت قطعاً درست نيست، يعني نمي‎شود قيدي، در حدّ و اندازه‎گيري ذات شيء هم دخالت داشته باشد و هم دخالت نداشته باشد. اين كه مي‎گوييم تشكيك در ماهيت درست نيست، تشكيك در ماهيت به معناي جنس و فصل اشيا است، چون جنس و فصل حدود اشيا است و حدود اشيا نمي‎تواند داراي تشكيك باشد، چه اين كه تشكيك در ماهيت عين تناقض است. اما مقصود از ماهيت در اين جا مفهومي است كه از جهان درك مي‎كنيم. و درك، گاهي سطحي و گاهي عمقي است، في المثل من آفتاب را مي بينم و آن كيهان شناس هم آفتاب را مي بيند اما من يك گرد داغ نوراني را مي بينم اما او، عمر آن، ذرات آن، مقدار گرمي آن، مقدار انرژي را كه به جهان پخش مي كند، مطالعه كرده، مسلماً علم بسيار كاملتري دارد.
و اگر بخواهيم اين دو مطلب را در قالب اصطلاح بريزيم مي گوييم: تشكيك در ماهيت به معني تفاوتهاي كيفي (به اصطلاح امروز نه فلسفه) محال است، در حالي كه اختلاف دو نفر در شناخت سطحي و عمقي مربوط به تفاوتهاي كمي است، فزوني علم يكي بر ديگري است، و تفاوت اين دو بسيار روشن است. و امتناع يكي، دليل بر امتناع دومي نيست.

---

: آية الله جعفر سبحاني
سيماي فرزانگان ج 2